maandag 26 maart 2012

Het verschil tussen mens en dier

Er is een verhaal waarin een leerling aan zijn meester vraagt: “Meester wat is het verschil tussen mens en dier? En de meester legt het uit aan de hand van het volgende verhaal:

“Als we een rat in een labyrint met vier tunnels plaatsen en in de vierde tunnel een stukje kaas leggen, dan zal de rat naar verloop van tijd elke keer de vierde tunnel in lopen om bij het stukje kaas te komen. Een mens kan hetzelfde leren. Je wilt een stukje kaas dus ga je naar de vierde tunnel.

Maar als de voorzienigheid besluit om het stukje kaas te verplaatsen naar de tweede tunnel, dan loopt de rat weer naar de vierde tunnel en ontdekt dat daar geen kaas meer is. Een rat loopt terug en probeert de vierde tunnel nogmaals en nogmaals. Na een paar keer proberen stopt hij en gaat ergens anders zoeken. En hier start het verschil met mensen.  Mensen blijven de vierde tunnel inlopen, want ze zijn overtuigd dat dit de enige weg is. Ratten kennen geen overtuiging, alleen interesse voor een stuk kaas. Mensen bijten zich vast in hun overtuiging en zullen deze tot het einde toe vasthouden. Zelfs al vinden ze nooit meer een stuk kaas.”

Ik ken dit zelf ook zo goed. Ik noem ze mijn belemmerende overtuigingen. Ik mag geen conflict veroorzaken, ik mag niet boos worden, ik mag niet onaardig zijn. Overtuigingen die me de meer kwaad dan goed doen en me vaker niet dan wel bij mijn stukje kaas brengen. En hoe lastig het is om deze belemmerende overtuigingen die ik heb los te laten en alleen de interesse in mijn doel te laten bestaan.

Leven zonder deze overtuigingen geeft vrijheid, maar maakt het ook lastig want het vraagt om iedere dag op nieuw te zoeken naar de plek waar de kaas is verstopt. Je automatische patronen zijn niets meer waard. Gemak wordt vervangen door inspanning en plotseling weet je niet meer wie je bent, omdat de overtuiging waarmee je je identificeert wegvalt.

Dit verhaal zegt voor mij ook alles over leren. Veel vormen van leren gaan over het vinden van het stukje kaas. Als tunnel vier niet meer werkt dan kunnen we mensen leren om naar de tweede tunnel te gaan. Echter, hiermee vervangen we de ene belemmerende overtuiging met de andere. En wie biedt de zekerheid dat de kaas inmiddels niet weer verplaatst is. Voor mij gaat leren dan ook over het bewust worden van je overtuigingen, deze los laten en elke keer je te laten leiden door de behoefte om jouw kaas te vinden in plaats van steeds terug te keren naar de plek waar je ooit kaas vond. Ik moet plotseling denken aan het boek van Joep Schrijvers;”Hoe word ik een rat?” Zou hij soms dit bedoeld hebben?

1 opmerking:

  1. Heel herkenbaar, gelukkig de mens die vrienden heeft om hem een spiegel voor te houden zodat vastgeroeste overtuigingen losgelaten kunnen worden.

    BeantwoordenVerwijderen